گودبرداری فونداسیون ساختمان
12-9-2: گودبرداری (حفر طبقات زیرزمین و پی کنی ساختمانها)
12-9-2-1: اطمینان از پایداری و ایمنی
در عملیات گودبرداری و خاکبرداری، اطمینان از پایداری دیوارهها و سرویسدهی آنها، همچنین پایداری ساختمانهای مجاور و مهارها بسیار مهم است. در صورت بروز احتمال خطر، قبل از شروع عملیات باید اقدامات زیر انجام شود:
- نصب شمع، سپر و مهارهای مناسب
- رعایت فاصله ایمن گودبرداری
- در صورت لزوم، اجرای سازههای نگهبان
12-9-2-2: رعایت مقررات ملی ساختمان
سازنده موظف است مفاد مبحث “پی و پی سازی (مبحث هفتم مقررات ملی ساختمان)” و دستورالعمل اجرایی گودبرداریهای ساختمانی ابلاغی وزارت راه و شهرسازی را در عملیات گودبرداری و پایدارسازی جدارههای گود رعایت نماید.
12-9-2-3: جلوگیری از لغزش و ریزش در مجاورت ارتعاشات
در گودبرداریهای مجاور بزرگراهها، خطوط راهآهن یا مراکز و تأسیسات دارای ارتعاش، باید اقدامات لازم برای جلوگیری از لغزش یا ریزش جدارهها انجام شود.
12-9-2-4: بررسی و بازدید توسط شخص ذیصلاح
در موارد زیر، دیوارههای محل گودبرداری و ساختمانهای مجاور باید توسط شخص ذیصلاح بررسی و بازدید شوند و در نقاط خطرناک، مهارها و وسایل ایمنی نصب یا تقویت گردند:
الف) قبل از پایدارسازی کامل، به صورت روزانه و بعد از پایدارسازی، حداقل هفتهای یک بار
ب) بعد از وقوع بارندگی، طوفان، سیل، زلزله و یخبندان
پ) بعد از هرگونه عملیات انفجاری
ت) بعد از ریزش ناگهانی
ث) بعد از وارد آمدن صدمات اساسی به مهارها
12-9-2-5: جلوگیری از بروز خطرات
برای جلوگیری از خطراتی نظیر پرتاب سنگ، سقوط افراد، حیوانات، مصالح ساختمانی و ماشینآلات، سرازیر شدن آب به داخل گود و برخورد افراد و وسایل نقلیه با کارگران و ماشینآلات، اطراف محل گودبرداری باید محافظت و محصور شود. در گودبرداریهای مجاور معابر و فضاهای عمومی، این حصار باید حداقل 1.5 متر از لبه گود فاصله داشته و با علائم هشدار دهنده مجهز گردد.
12-9-2-6: تأمین نور و تهویه هوا
در گودبرداریهایی که به علت محدودیت ابعاد با مشکل نور و تهویه هوا مواجه میشوند، لازم است وسایل روشنایی و تهویه هوا تأمین گردد.
12-9-2-7: مواد حاصل از گودبرداری
مواد حاصل از گودبرداری نباید به فاصله کمتر از 1 متر از لبه گود ریخته شوند و نباید در پیادهروها و معابر عمومی به نحوی انباشته شوند که مانع عبور و مرور گردیده یا موجب بروز حادثه شوند.
12-9-2-8: محل استقرار ماشینآلات
محل استقرار ماشینآلات و وسایل مکانیکی مانند جرثقیل، بیل مکانیکی، لودر و کامیون در مجاورت گود باید توسط شخص ذیصلاح بررسی و حداقل فاصله مناسب تعیین گردد. این فاصله باید دقیقا از لبه گود رعایت شود.
12-9-2-9: کارگران در گودهای عمیق
در گودهایی که عمق آنها بیش از 1 متر است، کارگر نباید به تنهایی کار کند.
12-9-2-10: عرض معابر و راههای شیبدار
عرض معابر و راههای شیبدار (رمپ) ویژه وسایل نقلیه در گودبرداریها نباید کمتر از 4 متر باشد.
12-9-2-11: نظارت بر ورود و خروج ماشینآلات
در گودبرداریهای عمیق و وسیع، یک نفر نگهبان باید مسئولیت نظارت بر ورود و خروج کامیونها و ماشینآلات سنگین را عهدهدار باشد. برای آگاهی کارگران و سایر افراد، علائم هشدار دهنده در معبر و محل ورود و خروج کامیونها و ماشینآلات نصب گردد.
نتیجهگیری
گودبرداری و پیکنی در ساختمانها یکی از مهمترین مراحل اجرایی ساخت و ساز است که رعایت اصول ایمنی و پایداری در آن ضروری است. با رعایت موارد ذکر شده در مقررات ملی ساختمان، میتوان از بروز حوادث ناگوار و خطرات احتمالی جلوگیری کرد و محیط کاری ایمن و سالم برای کارگران و افراد مجاور فراهم نمود.