در پروژههای عمرانی، خاکبرداری و گودبرداری فونداسیون ساختمان از اهمیت بالایی برخوردارند. این فرآیندها نه تنها برای آمادهسازی زمین برای پیگذاری و احداث سازهها ضروری هستند، بلکه نقش مهمی در استحکام و دوام سازه نیز ایفا میکنند.
12-9-1-1 خاکبرداری
خاکبرداری فرآیندی است که شامل برداشتن و جابجایی خاک، خاکریزی، تسطیح زمین، گودبرداری، پیکنی ساختمانها، حفر شیارها، شمعها، کانالها، چاهها و مجاری آب و فاضلاب با استفاده از وسایل دستی یا مکانیکی میشود. هدف اصلی خاکبرداری، آمادهسازی بستر مناسب برای احداث سازههای عمرانی است.
خاکهای نباتی: در مواردی که بستر ساختمانسازی شامل خاکهای نباتی با پوشش نازک علفی نظیر چمن است، برداشتن یک لایه خاک نباتی تا عمق ۱۵ سانتیمتر برای جلوگیری از رویش گیاهان الزامی است. این امر به جلوگیری از رشد گیاهان زیر سازه و ایجاد مشکلات آتی کمک میکند.
12-9-1-2 گودبرداری
گودبرداری به هرگونه حفاری و خاکبرداری در تراز پایینتر از سطح طبیعی زمین یا تراز زیر پی ساختمان مجاور اطلاق میشود. این فرآیند به منظور دسترسی به لایههای زیرین خاک با مقاومت مورد نظر انجام میشود.
اهداف گودبرداری:
- برداشتن خاک نباتی: حذف خاکهای سطحی با محتوای گیاهی برای جلوگیری از مشکلات ناشی از رشد مجدد گیاهان.
- رسیدن به کدهای ارتفاعی مورد نظر: دستیابی به عمق مناسب برای احداث زیرزمینها و ترازهای مختلف ساختمان .
- رعایت عمق یخبندان و عمق پی: برای اطمینان از مقاومت سازه در برابر شرایط جوی و تغییرات دمایی.
- اجرای شمع: دسترسی به زمین سخت برای نصب شمعها و پیهای عمیق.
- رسیدن به تراز زمین سخت: برداشتن خاک تا رسیدن به لایهای با مقاومت مورد نیاز .
واحد اندازهگیری: واحد اندازهگیری خاکبرداری متر مکعب است. حجم خاک برداشته شده حدود 1.2 برابر حجم فضای کنده شده میباشد ، زیرا خاک برداشته شده معمولاً پوکتر از حالت طبیعی خود است.
کوبیدن خاک : برای کوبیدن خاک از دستگاه کمپکتر استفاده میشود. این دستگاه با فشردن و کوبیدن خاک، تراکم و استحکام لازم برای بستر سازه را فراهم میکند. کمپکتورها بسته به نوع خاک و نیاز پروژه انتخاب میشوند و میتوانند از نوع دستی یا مکانیکی باشند.
نتیجهگیری
خاکبرداری و گودبرداری فونداسیون ساختمان از مراحل اساسی و حیاتی در فرآیند ساخت و ساز هستند. انجام صحیح این مراحل تضمینکننده استحکام و پایداری سازه خواهد بود. با استفاده از تکنیکها و تجهیزات مناسب، میتوان بستر مناسبی برای ساخت و ساز فراهم کرد که ضمن کاهش هزینهها، دوام و مقاومت سازه را نیز افزایش میدهد.